فرزندپروری در دوران کرونا

۱۰ دقیقه در رابطه با فرزندپروری در دوران کرونا بخوانیم.

کرونا چالش‌های بسیاری برای والدین در سراسر دنیا به وجود آورده است که تا به حال تجربه نکرده بودند. اکثر والدین وقتی با چنین موقعیت استرس‌زایی مواجه می‌شوند، نگرانی زیادی در مورد سلامتی و ایمنی فرزندان خود دارند. برای مراقبت موثر از فرزندان، والدین باید مراقب خودشان نیز باشند.

به عنوان والدین، خودمان نیز احتمالا طیفی از احساسات ناخوشایند مثل استرس، عصبانیت و ناراحتی را تجربه می‌کنیم. همزمان در رابطه با انجام کار درست و نحوه مواجهه با این شرایط دچار سردرگمی هستیم. این احساسات کاملا معقول و طبیعی هستند. نکته مهم این است که به خاطر داشته باشیم (و به کودکان یادآوری کنیم) که گروه‌های مختلف مثل پزشکان، فروشندگان و … به شکل‌های مختلفی در تلاش هستند تا با همکاری یکدیگر و رعایت دستورالعمل‌های مختلف سلامتی مردم را حفظ کنند. راهنمای فرزندپروری در دوران کرونا به والدین کمک می‌کند تا از خود و فرزندانشان در دوران کرونا حمایت و مراقبت کنند.

به فرزند خود اطمینان دهید که خانواده برای شما بالاترین الویت را دارد.

در همه مکالمات خود با فرزندتان، تا حد امکان آرامش خود را حفظ کنید. به فرزند خود توضیح دهید تا در صورتی که احساس بیماری داشت، باید این موضوع را با شما در میان بگذارد. با رفتار و کلام به فرزندان خود اطمینان دهید که خود را موظف به حفظ سلامتی خود و آن‌ها می‌دانید و همه تلاش‌تان را برای آن انجام می‌دهید. برای مثال می‌توانید بگویید: من مادر (پدر) تو هستم، و وظیفه خودم می‌دونم که ازت مراقبت کنم و همه تلاشم رو برای این کار می‌کنم. این کار به آن‌ها کمک می‌کند تا حمایت و اطمینان خاطر دریافت کنند و در نتیجه امن‌تر باشند. برای فرزندان بزرگ‌تر توضیح در رابطه با قوانین حاکم در دوران کرونا می‌تواند موثر باشد. به طور مثال عدم حضور در پارک‌ها و فضاهای عمومی باعث می‌شود فاصله اجتماعی رعایت شود و امن‌تر باشند.

به بهترین شکل به سلامتی‌ خود توجه کنید و از آن مراقبت کنید.

کاملا طبیعی است که در شرایط کنونی احساساتی مثل اضطراب، دلواپسی، گیجی و عصبانیت را تجربه کنید. آگاهی از احساسات خود و توجه به آن‌ها کمک می‌کند که در ارتباط با دیگران و به‌خصوص فرزندانتان بهتر عمل کنید. با مواجهه موثر با احساسات خود، شما یک الگوی عالی به فرزندانتان می‌دهید. برخی از راهکارهای مفید برای مواجه با احساسات ناخوشایند عبارتند از:

• توجه کردن به احساسات و افکار خود.
• فاصله گرفتن از موقعیت و زمان دادن به خود وقتی‌که به احساسات خود آگاه و مسلط نیستید. ( به طور مثال شما می‌توانید بگویید: من الان ناراحت هستم و نمی‌تونم طوری که دوست دارم در گفتگو شرکت کنم. بنابراین ۱۰ دقیقه در اتاق خواب مطالعه می‌کنم تا آروم بگیرم).
• گفتگو با عضو خانواده یا یک دوست حمایت‌گر و صمیمی.
• نفس عمیق.
• ورزش
• تمرین ذهن‌آگاهی.

راه‌های موثر زیادی برای مدیریت احساسات ناخوشایند وجود دارد. آواز خواندن، رقصیدن، باغبانی و نقاشی مثال‌هایی از این راهکارها هستند. سالم و ایمن باشید. به این معنا که به بهداشت شخصی خود توجه کنید، ورزش روزانه داشته باشید، غذای سالم بخورید، خواب کافی داشته باشید و از مصرف الکل و مواد مخدر برای کاهش استرس خودداری کنید. از رفتارهایی که استرس شما را افزایش می‌دهد، بپرهیزید. به طور مثال این‌که در رابطه با کرونا اطلاعات کافی داشته باشید خوب است ولی بررسی اخبار لحظه‌ای آن می‌تواند استرس‌زا باشد. اگر این راهکارها برای شما به اندازه کافی موثر نبود، می‌توانید با یک متخصص در این رابطه گفتگو کنید.

گفتگو در فرزندپروری در دوران کرونا

اطمینان حاصل کنید فرزند شما با خیال راحت می‌تواند روی صحبت با شما حساب کند.

ذهن اکثر کودکان به اندازه بزرگسالان درگیر کرونا نیست. با این حال، این ضروری است که کودکان بدانند، می‌توانند هر وقت که لازم باشد با والدین خود صحبت کرده و سوالات خود را مطرح کنند. به فرزندان خود اطمینان خاطر بدهید که در رابطه با کرونا، حامی آن‌ها هستید و در کنار آن‌ها حضور دارید. ( به طور مثال می‌توانید بگویید: اگر هر نگرانی یا سوالی در رابطه با کرونا داشتی، با من درمیون بذار و در موردش حرف می‌زنیم. ) خوب است که جریان گفتگو با توجه به خواسته کودکان پیش برود. برای کودکانی که بحث‌های مختلف را شروع کرده و سوالات مختلفی را مطرح می‌کنند، پاسخ دادن به سوالات مطرح شده، کفایت می‌کند. و برای کودکانی که کم‌تر سوال می‌پرسند یا کم‌تر در رابطه با دغدغه‌هایشان صحبت می‌کنند، لازم است به نشانه‌های استرس یا تغییر در رفتار توجه کرد. ( به طور مثال کودکی که بیش‌تر تمایل به دعوا پیدا کرده است). اگرچه این نشانه‌ها و تغییر رفتارها می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد ولی تغییر رفتار به خاطر شرایط ناشی از کرونا هم یک احتمال است.

وقتی با فرزندتان در رابطه با احساساتش صحبت می‌کنید، کار دیگری انجام ندهید و با دقت گوش کنید. به آن‌ها نگویید چه احساسی باید داشته باشند ( نگران کرونا نباش! ). در عوض احساسات فرزندتان را به رسمیت بشناسید تا متوجه شوند که تجربه کردن احساساتی مثل نگرانی، غم، عصبانیت و ناامیدی طبیعی است. صحبت کردن و نقاشی کشیدن به کودکان کمک می‌کند تا دغدغه‌ها و احساسات خود را بهتر بشناسند. احساسات ناخوشایند می‌تواند محرک‌های مختلفی مثل نگرانی برای سلامتی پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها و زمانی که با هم سپری می‌کردند، عقب افتادن از درس‌ها، دوری از دوستان و یا ورزش نکردن با دیگران باشد. به فرزندتان اطمینان بدهید که افراد مختلف از جمله پزشکان و متخصصان در سراسر دنیا با همکاری هم در تلاش هستند تا دارویی برای کمک به همه پیدا کنند.

در رابطه با مسائل مرتبط با کرونا با کوکان خود صحبت کنید. البته این موضوع اهمیت دارد که اطلاعات خیلی زیادی به آن‌ها ندهید، زیرا این کار منجر به ترس و استرس می‌شود. به عنوان یک بزرگسال شاید این سخت باشد که روی چیز دیگری غیر از وضعیت فعلی تمرکز کرد. اما ما باید اطمینان حاصل کنیم که این موضوع تعامل ما فرزندمان را تحت تاثیر قرار نمی‌دهد. به دغدغه‌ها و سوالات فرزندتان توجه کنید و اجازه دهید او بحث را پیش ببرد، به این ترتیب مطمئن خواهید بود که اطلاعات اضافی در رابطه با کرونا به او نمی‌دهید و به خودتان کمک می‌شود که به مسائل دیگری فکر کنید. شما همچنین باید به بحث‌هایی که با یکدیگر در حضور فرزندتان انجام می‌دهید توجه داشته باشید و دسترسی فرزندتان به اخبار کرونا را مدیریت کنید.

در پاسخ به سوالات کودکان راستگو باشید.

راهنمای عمومی برای پاسخ به سوالات کودکان در فرزندپروری در دوران کرونا عبارتند از:

1. قبل از پاسخ دادن به سوالات بررسی کنید آن‌ها فکر می‌کنند چه اطلاعاتی در رابطه با کرونا ( از طریق رسانه‌ها و دوستانشان ) دارند.
2. با توجه به مرحله رشد کودک خود پاسخ‌های ساده و مناسب به سوالات بدهید.
3. اطلاعات خود را را از منابع معتبر به دست بیاورید. ( مثلا یونسکو یا سازمان بهداشت جهانی)
4. اگر جواب سوالی را نمی‌دانید به آن‌ها بگویید که جواب سوال را برای آن‌ها پیدا خواهید کرد. اگر آن‌ها گفتند: مهم نیست، بیخیال. ولی سوال آن‌ها برای شما جذاب بود، بگویید: آخه سوال جالبیه! من دنبال جوابش می‌گردم چون دوست دارم بدونم جوابش چیه.
5. قولی ندهید که نمی‌توانید به آن عمل کنید. ( مثلا: تا تولدت همه چی به شرایط عادی برخواهد گشت)

ریتم‌های روزانه را حفظ کنید.

همه ما وقتی درون ساختاری قرار می‌گیریم بهتر عمل می‌کنیم، مخصوصا در شرایط استرس و عدم قطعیت. تا جایی که امکان‌پذیر است به ریتم‌های روزانه خانوادگی خود پایبند باشید. ( به طور مثال: زمان صرف وعده‌های غذایی و خواب). شما همچنین می‌توانید ریتم‌های روزانه تازه‌ای داشته باشید ( به طور مثال: شست‌وشوی منظم دست‌ها، حفظ فاصله اجتماعی در خارج از منزل، فراهم کردن شرایط دورکاری و بودن در کنار فرزندان در خانه). تا جایی که امکان دارد این ریتم‌ها را با مشارکت فرزندانتان مشخص کنید. قابل پیش‌بینی است که برخی از این ریتم‌های روزانه در ابتدا موجب افزایش موقت جر و بحث بین فرزندان و والدین می‌شود ( به طور مثال: نیاز به نظارت بیش‌تر بر شست‌وشوی دست‌ها). هماهنگ شدن با ریتم‌های روزانه جدید در خانواده نیاز به زمان دارد، بنابران با خود و فرزندانتان مهربان و صبور باشید.

این‌که برای روزهای مختلف هفته برنامه روزانه داشته باشید، به شما و فرزندنتان برای حضور در خانه کمک می‌کند. تفاوت روزهای هفته و تعطیلات آخر هفته را زنده نگه دارید. برنامه روزانه در طول هفته باید شامل فعالیت‌های آموزشی مختلفی باشد که توسط مدرسه پیشنهاد شده است. به خاطر داشته باشید که یادگیری در منزل با روزهای عادی مدرس یکسان نیست. در مورد یادگیری در منزل از خودتان و فرزندتان، انتظارات واقع‌بینانه داشته باشید.

برای کودکان نوپا و پیش‌دبستانی می‌توانید از برنامه مراقبتی آن‌ها در مهدکودک‌ها ایده بگیرید. به همراه کودک خود جدول زمانی روزانه بکشید. اگر شما در منزل کار می‌کنید شاید دوست داشته باشید، زمان‌های استراحت خود و فرزندتان را هماهنگ کنید. همچنین شاید نیاز باشد در رابطه با سوال پرسیدن و ارتباط با هم توافقات و قوانین جدیدی وضع کنید تا حواستان پرت نشود.

یک جدول زمانی نمونه در زیر آورده شده است:

جدول زمانی روزانه من ( کودک یازده ساله )

این جدول زمانی همیشه دقیق اجرا نمی‌شود و مشکلی نیست. داشتن جدول زمانی برای داشتن ساختار و راهنمایی برای روز است و به فرزندپروری در دوران کرونا کمک می‌کند. وقتی کارها طبق برنامه پیش نمی‌رود با خودتان و فرزندتان صبور باشید و با هم روی این موضوع کار کنید که آن را چه طور برای روزهای بعدی بهبود دهید.

وقتی کودکان مشغول کارهای مختلف هستند، احتمال این‌که کلافه، مضطرب و غمگین شوند، کم‌تر است.

برنامه خانوادگی داشته باشید.

برنامه‌ها برای زمان‌های اضطراب و عدم‌قطعیت خیلی مفید هستند. هر خانواده باید برنامه مختص خود را داشته باشد. این برنامه باید شامل شست‌وشوی منظم دست‌ها، حفظ فاصله اجتماعی بین خود و دیگران و فاصله گرفتن از اعضای خانواده و دوستان آسیب‌پذیر باشد. کودکان در رعایت این قوانین نقش مهمی دارند. تا جایی که امکان دارد، در برنامه‌ی خود کمک کردن به دیگران را بگنجانید (به طور مثال خرید مواد غذایی برای همسایه مسن یا فردی با نیازهای ویژه). با این روش شما یکی از چیزهایی که می‌خواهید فرزندتان یاد بگیرد را به او نشان داده‌اید. هر جا که امکان دارد از فرزندان خود برای آماده کردن برنامه خانوادگی کمک بگیرید. با توجه به تغییرات سریع کرونا و دستورالعمل‌های آن، برنامه شما نیاز به بازبینی‌های مداوم دارد. گفتگو در رابطه با برنامه را مختصر و مفید انجام دهید.

کارهای جذاب در فرزندپروری در دوران کرونا

تعداد زیادی کارهای جذاب در خانه داشته باشید.

وقتی کودکان مشغول کارهای مختلف هستند، احتمال این‌که کلافه، مضطرب و غمگین شوند، کم‌تر است. با فرزندانتان لیستی از ۲۰ فعالیت مناسب برای زمان‌هایی که کلافه و سردرگم هستند، تهیه کنید. اطمینان حاصل کنید که در فعالیت‌ها به اندازه کافی تحرک وجود دارد و می‌توانند آن‌ها را در منزل انجام دهند.

برای کودکان کوچک‌تر فعالیت‌های مثل نقاشی، رنگ‌آمیزی، لگو، قایم‌موشک پیشنهاد می‌شود. برای کودکان بزرگ‌تر و نوجوانان فعالیت‌هایی مثل آشپزی، شرکت در یک برنامه ورزشی آنلاین، نقاشی، هندبال و گوش دادن به موسیقی و پادکست می‌توانند گزینه‌های خوبی باشند. بازی‌های رومیزی و پازل برای همه گروه‌های سنی عالی هستند. لیست فعالیت را جایی در دسترس کودکان قرار دهید ( به طور مثال: روی یخچال). در ضمن شاید این روزها زمان مناسبی برای شما و فرزندتان باشد تا پروژه مشترکی را با هم شروع کنید؛ یادگیری یک زبان جدید یا درست کردن یک آلبوم عکس آنلاین.

اطمینان حاصل کنید که فعالیت‌های مختلف شما صرفا استفاده‌های مختلف از وسایل دیجیتال نیست. (مثل دیدن سریال، بازی کامپیوتری، استفاده از تبلت، موبایل و …) این‌که در دوران کرونا زمان بیش‌تری به این موارد اختصاص داده شود تا حدی طبیعی است ولی باید محدودیت‌هایی وجود داشته باشد. برخی از این زمان‌ها می‌تواند به شکل گروهی با اعضای خانواده و دوستان باشد ( برای مثال: فیلم دیدن خانوادگی، بازی آنلاین با دوستان، تماس تصویری با دوستان و اقوام).

به نوع رفتاری که دوست دارید، فکر کنید.

در این شرایط سخت، به ارزش‌ها، مهارت‌ها و رفتارهای مورد علاقه‌ی خود که دوست دارید در فرزندانتان ببینید، فکر کنید. این روزها زمان زیادی برای یاد دادن مهارت‌های زندگی مهم به فرزندان وجود دارد ( برای مثال: دلسوز بودن، کمک‌کننده بودن، مشارکت‌کننده بودن، رعایت نوبت و کنار آمدن با خواهر و برادر). به رفتار فرزندانتان در این مدت توجه کنید. هر زمان که کاری انجام می‌دهند که به برآورده شدن نیازی از شما کمک می‌کند، آن رفتار را به طور مشخص بیان کنید و از آن‌ها قدردانی کنید. متوجه خواهید شد که این کار تاثیر بسزایی در روابط شما با فرزندانتان به همراه خواهد داشت. برای مثال: این‌که پیشنهاد دادی به پدربزرگ و مادربزرگ زنگ بزنیم، لذت بردم چون نیاز به صمیمیت داشتم.

به کودکان کمک کنید تا توانایی تحمل ابهام را یاد بگیرند.

کرونا برای همه ابهام و بلاتکلیفی به همراه آورده است. به عنوان والدینی که به فرزندپروری در دوران کرونا اهمیت می‌دهیم، ابتدا باید خودمان راهی برای پذیرش ابهام پیدا کنیم. بعد با رفتار و کلام خود پذیرش فرزندانمان را نیز تسهیل کنیم ( برای مثال بگویید: معلوم نیست کی کرونا تموم میشه. می‌دونم که این بلاتکلیفی سخته. مهم اینه که یادمون باشه همه داریم تلاشمون رو برای حفظ سلامتی می‌کنیم و  کنار هم هستیم ). تغییرات ناگهانی و بزرگ در زندگی کودکان سخت و ترسناک است، اما آن‌ها هم می‌توانند از این تغییرات به عنوان فرصت‌هایی برای یادگیری مهارت‌های جدید بهره ببرند ( برای مثال: راه‌های جدید برای ارتباط با دوستان و کسانی که دوست دارند، پیدا کنند). اگر شما در رابطه با سلامت روان کودک خود نگرانی جدی دارید، با یک متخصص مشورت کنید.

با دوستان و آشنایان خود در ارتباط باشید.

فاصله اجتماعی به این معنی نیست که شما، فرزندان و اعضای خانواده‌تان باید احساس تنهایی کنید. همه ما در وضعیت و شرایط سختی هستیم. از تلفن و سایر وسایل ارتباطی آنلاین و شبکه‌های اجتماعی برای حفظ ارتباط موثر با خانواده، دوستان و همسایه‌ها استفاده کنید. کودکان عاشق متخصص بودن هستند، شاید آن‌ها بتوانند دانش خود را در رابطه با ابزارهای مختلف ارتباطی با دیگر اعضای خانواده به اشتراک بگذارند.

برای دانلود نسخه انگلیسی راهنما فرزندپروری در دوران کرونا اینجا کلیک کنید.

منبع: Triple P